Bắt đầu trong năm 1784, Quốc hội của các bang mới được liên hiệp (mặc dù chưa được thống nhất về mặt hiến pháp) đã bắt đầu lập các kế hoạch để hạn chế tiếp cận và các quyền đối với đất đai của quốc gia. Quyết định quan trọng nhất là các vùng định cư ở lãnh thổ Tây Bắc cuối cùng cũng trở thành các bang với những quyền hạn và đặc ân như của 13 bang ban đầu. Năm 1785, Quốc hội mở rộng sắc lệnh của năm trước bằng cách đưa ra hệ thống đo đạc và bán đất công. Theo mô hình được dùng ở các thuộc địa New England, hệ thống đo đạc chia đất thành các quận hay hạt hình vuông có cạnh 6 dặm trong đó các hạt lại được chia thành 36 khu có diện tích một dặm vuông hoặc 640 mẫu. một khi vùng đã được đo đạc, các khu 640 mẫu này được bán với giá 1 USD một mẫu.
Hai năm sau, năm 1787, Quốc hội hợp nhất các sắc lệnh trước đây thành Sắc lệnh Tây Bắc chia lãnh thổ Tây Bắc thành nhiều khu và đưa ra 3 giai đạon với sự đại diện tăng lên, cái đã dẫn đến cương vị bang. Đáng chú ý là, luật thiết lập khái niệm về “phí sở hữu đơn giản” (bất động sản được nắm giữ vĩnh viễn với quyền bán hoặc cho không hạn chế) và cung cấp những đảm bảo đầu tiên của tự do thỏa thuận ở Hoa Kỳ. Mặc dù các luật liên bang cung cấp một cấu trúc tao nhã của luật chính thức cho việc phân chia đất công – các nhà sử học coi Sắc lệnh Tây Bắc như một thành tựu chủ yếu của chính phủ Hoa Kỳ trước Hiến pháp – chúng ta đã chẳng thể kiểm soát hoặc kiềm chế nổi số người ngày càng đông di cư ra ngoại vi của quốc gia. Vấn đề lớn chính là giá đất liên bang quá cao không thể mua nổi. Đối mặt với cái giá 640 USD – một số tiền khổng lồ vào thời bấy giờ – hàng ngàn người Mỹ nhập cư ngay lập tức cho rằng giá đất liên bang là trời ơi đất hỡi. Những người dự thảo Sắc lệnh Tây Bắc, tuy nhiên, đã giả thiết rằng những nhà đầu tư giàu có sẽ bán đất đai với những miếng nhỏ hơn, cấp tín dụng hoặc cho thuê đất với điều kiện thuận lợi. Ngay cả những lựa chọn đầu cơ như vậy cũng vượt quá phương tiện của những người đi tiên phong. Thay vào đó, những người nhập cư “chọn sự bất trắc để định cư bất hợp pháp”. Và như vậy thêm hàng chục ngàn người Mỹ đã trở thành những người chiếm đất trên cơ sở của những dàn xếp ngoài pháp luật.
Hầu như ngay lập tức, chính phủ liên bang đã tiến hành đẩy ra bên lề và trừng phạt những người chiếm đất này. Họ bị tấn công mãnh liệt trong các cuộc tranh luận xung quanh việc chấp nhận Sắc lệnh Tây Bắc. William Butler ở New York đã viết: “Tôi cho rằng Hội đồng đã quen với hành vi côn đồ của Người dân của Đất nước này, những người lũ lượt kéo đến từ mọi Phía, chiếm và lấy không chỉ đất đai của Hoa Kỳ mà của cả Bang này nữa, hàng trăm người đã qua các Sông, và rất nhiều người ra đi hàng ngày cùng gia đình của họ. Thưa Hội đồng Sáng suốt, Tôi hy vọng Hội đồng sẽ chuẩn bị cống lại một con quỷ gớm ghiếc và ngày càng ghê sợ đến như vậy.
Bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi những tình cảm như thế, các thành viên của Quốc hội đã tiến hành trục xuất những người chiếm đất, thường là bằng những phương tiện bạo lực. Năm 1785, Quốc hội đã thông qua một nghị quyết cấm dứt khoát việc chiếm đất công và trao quyền hạn cho Bộ trưởng Bộ chiến tranh đuổi những người định cư bất hợp pháp ra khỏi đất liên bang ở lãnh thổ Tây Bắc. Chính sách này đã có hiệu lực vào mùa xuân 1785 và ở chỗ giao nhau của các con sông Musking và Ohio, nơi Quân đội Hoa Kỳ đã trục xuất 10 gia đình bằng các phá hủy nhà cửa của họ và dựng lên một công sự để ngăn họ quay trở lại. Bốn năm sau, Tổng thống Washington đã ra lệnh phá các lán gỗ và di dời gia đình những người đã định cư ở đất biên giới Pennsylvania mà thổ dân Mỹ làm chủ.
Tuy vậy, mặc dù hầu hết các nhà chính trị đều muốn duy trì luật đã được thiết lập của quốc gia có chủ quyền mới này, nhưng một số người nghi ngờ rằng nó có thể được thực thi theo cách phù hợp với các lợi ích tốt nhất của đất nước. Đó là lý do vì sao vấn đề quyền ưu tiên mua trước lại nảy ra hầu như tức khắc. Ngay trong phiên họp đầu tiên của Quốc hội mới, vào năm 1789, một đại biểu đã phác họa một cách đau xót những lựa chọn mà những người chiếm đất phải đối mặt:
Có, tại thời điểm này, rất nhiều người trong dân chúng, những người muốn kiếm đất bằng cách mua một quyền đối với miếng đất mà họ ở trên đó. Những người này nghĩ gì, những người đã tự đưa mình vào nơi bỏ trống, và lo âu chờ đợi Chính phủ bán nó, để tìm quyền mua trước của họ bằng cách mua cả triệu mẫu đất? Liệu bản thân những người này mong chờ sẽ đi cầu khẩn?… Họ sẽ làm một trong hai việc: hoặc là di chuyển sang lãnh thổ thuộc Tây Ban Nha, ở nơi họ không phải là những khách không được mời, và đóng góp cho quyền lực của một quốc gia nước ngoài tạo thành một miền biên cương nguy hiểm đối với chúng ta; hoặc họ sẽ tiến hành việc này, đi tiếp vào lãnh thổ Hoa Kỳ, và chiếm hữu mà không có phép của các ngài. Thế thì sẽ là trường hợp nào? Họ sẽ không trả các ngài tiền. Các ngài sẽ huy động lực lượng đuổi họ đi ư? Điều đó đã được thử; các đội quân được chiêu mộ, và cử đi… để thực hiện mục đích ấy. Họ đã đốt các lều, phá dỡ hàng rào, nhổ các vườn khoai tây; nhưng ba giờ sau khi các đội quân rút đi, những người này lại quay trở lại, sửa chữa lại những thiệt hại, và bây giờ định cư trên đất, công khai thách thức Liên bang.
Điển hình của tính nước đôi ở Quốc hội thời bấy giờ là các quan điểm của Ủy ban Đất đai Công cộng của Hạ nghị viện. Kiến nghị của Ủy ban năm 1801 cho rằng Quốc hội hãy từ chối những đòi hỏi của những người chiếm đất đòi quyền ưu tiên mua trước, trong khi Ủy ban công nhận rằng những người chiếm đất đã “định cư, canh tác, và cải thiện đất với bao công sức và khó khăn… [và như thế] không chỉ làm tăng giá trị đất mà họ đã chiếm, mà cả giá trị đất ở lân cận, mang lợi lớn cho Hoa Kỳ. Bất chấp thế, Ủy ban vẫn lập luận rằng việc cấp “đặc ân theo yêu cầu sẽ hoạt động như một khuyến khích cho sự xâm phạm đất công, và sẽ là một sự hy sinh không thể lý giải về lợi ích công cộng”. Và quan điểm thịnh hành này giữa các đại biểu Quốc hội đã từ chối bất kể quyền nào đối với họ.
Trong hai thập kỷ tiếp sau sự thành lập, phù hợp với Điều Một của Hiến pháp Hoa Kỳ, Quốc hội đã kiên định giữ nguyên tắc phản đối những người định cư trên đất đai công cộng một cách bất hợp pháp. Năm 1796, nó tăng giá tối thiểu đối với đất công từ 1 USD một mẫu được quy định trong Sắc lệnh Đất đai năm 1785 lên 2 USD một mẫu. Năm 1807, Quốc hội đã thông qua một biện pháp đưa ra các khoản phạt và phạt tù đối với bất kể kẻ chiếm đất nào không tuân thủ luật mộ tkhi đã được thông báo và cho phép dùng vũ lực để trục xuất những người định cư nếu cần thiết. Một tài liệu năm 1812 của Ủy ban Đất đai Công cộng của Hạ viện đã lưu ý rằng, “định cư bừa bãi và không được chuẩn y trên đất công trong nhiều khía cạnh là có hại cho lợi ích công cộng”.
Tuy vậy, vấn đề là Quốc hội, như trường hợp của nhiều nước ngày nay, đã xa rời thực tế: nó đã chẳng hề có nhận thức gì về mức độ to lớn của áp lực từ những người chiếm đất, nó cũng đã chẳng có các phương tiện để áp đặt các lệnh của mình. Thậm chí Tổng cục Đất đai, được thiết lập năm 1812 để đo đạc, bán, và đăng ký đất công, cũng chẳng thể làm công việc của mình. Được giao trách nhiệm xác nhận các giấy đăng ký do các văn phòng hạt gửi lên, cơ quan liên bang mới cũng phải cai quản lưu trữ hồ sơ của các khoản mua chịu. Các nhà lập pháp hy vọng Tổng cục Đất đai sẽ hoạt động như một trung tâm thông tin phục vụ các công dân mong muốn có đất. Nhưng tất cả các nhiệm vụ này đã nhanh chóng tụt lại sau trong hầu hết nghĩa vụ của họ. Như Patricia Nelson Limerick chỉ ra, chính bản thân các đại biểu Quốc hội đã đóng góp vào các vấn đề của Tổng cục Đất đai: “Nhân danh các cử tri, các đại biểu Quốc hội đã phàn nàn về tác phong chậm trễ của Tổng cục; về phần mình, các đại biểu Quốc hội đã đưa ra rất nhiều đòi hỏi thông tin làm ngốn hết thời gian của các nhân viên; và do mục đích tiết kiệm và tiết giảm, các đại biểu Quốc hội đã từ chối tăng ngân sách cho Tổng cục.
(còn tiếp)
TH: T.Giang – SCDRC
Nguồn tham khảo: Hernando de Soto – Bí ẩn của vốn – NXB CTQG 2016
CSCI INDOCHINA 