Phát biểu nhân dịp kỷ niệm Ngày Chiến thắng hôm 9/5, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ca ngợi và cổ vũ tinh thần chiến đấu của binh lính và người dân Nga để giành được thắng lợi trước phát xít Đức trong Chiến tranh Thế giới thứ Hai. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Nga không hề đề cập đến bất kỳ kế hoạch quân sự nào nhằm đẩy mạnh chiến dịch quân sự đang diễn ra ở Ukraine – một động thái đi ngược lại những đồn đoán trước đó về khả năng Moskva sẽ ra lệnh tổng động viên toàn quốc nhân dịp kỷ niệm này.
Như thường lệ, lễ kỷ niệm năm nay đi kèm với lễ duyệt binh, những màn phô diễn sức mạnh của xe tăng và tên lửa đạn đạo. Từ nhiều tuần qua, phương Tây nhận định rằng Putin sẽ chỉ huy các lực lượng Nga đạt được tiến bộ trong chiến dịch ở Ukraine ở mức độ đủ để tuyên bố chiến thắng trong ngày lễ mang tính biểu tượng này. Nếu không, ông chủ Điện Kremlin có thể tuyên bố một lệnh tổng động viên. Thế nhưng, mọi đồn đoán đã “xịt ngòi” khi Putin không hề đề cập đến những vấn đề đó mà chỉ khẳng định rằng các lực lượng Nga một lần nữa đang chiến đấu chống phát xít. Hãng tin Reuters dẫn lời Tổng thống Putin khích lệ tinh thần của người Nga: “Các bạn đang chiến đấu vì Đất Mẹ, vì tương lai của đất nước, để không ai có thể quên được những bài học của Chiến tranh Thế giới thứ Hai. Và để thế giới này không còn chỗ dung thân cho những tên đao phủ, trừng phạt và phát xít”.
Trong một tuyên bố không kém phần khích lệ, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định, nước ông sẽ chiến thắng trong chiến dịch hiện nay. Ông Zelensky khẳng định: “Nhân dịp Ngày Chiến thắng này, chúng tôi sẽ chiến đấu để đạt được một thắng lợi mới. Con đường để đi đến chiến thắng dù chông gai song chúng tôi tin tưởng rằng chúng tôi sẽ chiến thắng”.
Các nguồn tin ở Washington tiết lộ rằng Tổng thống Joe Biden đã bày tỏ quan ngại khi Putin không đưa ra bất kỳ manh mối nào về những bước đi tiếp theo của Nga trong chiến dịch ở Ukraine. Ông Phillips O’Brien – Giáo sư nghiên cứu chiến lược tại Đại học St Andrews của Anh – nhận định: “Nếu không có những bước đi cụ thể nhằm thiết lập một lực lượng mới, thì Nga không thể chiến đấu dài hơi trong khi quân đội Nga đang thất bại nhanh chóng ở Ukraine”.
“Ngày Chiến thắng” xưa và nay
Theo đài RFI, Ngày Chiến thắng Đức Quốc xã (ngày 9/5) đã trở thành một nghi thức hàng năm và đây cũng là dịp để chủ nhân Điện Kremlin phô trương đội quân đông đảo được cho là hùng mạnh và các loại vũ khí khí tài hiện đại. Theo nhận định của Isabelle Facon, Trợ lý Giám đốc Quỹ nghiên cứu chiến lược (FRS) trên đài Franceinfo, đây cũng là dịp để Moskva “thể hiện sức sống của quân đội và tổ hợp công nghiệp quốc phòng”. Thế nên, ngay từ năm 2008, sau cuộc chiến Gruzia, thế giới được chứng kiến màn phô trương rầm rộ những binh chủng hùng hậu cùng các loại vũ khí đời mới nhất như xe tăng, những chiếc tên lửa đạn đạo liên lục địa có thể mang đầu đạn hạt nhân.
Bài diễn văn của chủ nhân Điện Kremlin luôn nhấn mạnh đến “sự vĩ đại của nước Nga trên trường quốc tế, sức mạnh quân sự của Nga, các “anh hùng” dân tộc Nga” và hình ảnh hàng ngàn binh sĩ hô to “Hurrah” ấn tượng. Đối với Putin, ngày 9/5 là một ngày lễ lớn về lòng yêu nước, với từ chủ đạo: “Chúng ta có thể lặp lại”. Nghĩa là, theo giải thích của Cécile Vaissé – nhà nghiên cứu về Nga học, Xô viết và hậu Xô viết thuộc Đại học Rennes 2, trên đài France Inter: “Ý tưởng ở đây muốn nói rằng chúng ta có thể một lần nữa thắng phe phát xít”.
Điều này được khẳng định một lần nữa trong bài diễn văn năm nay, như trong trích dẫn của phóng viên TTXVN tại Moskva: “Những người đã tiêu diệt chủ nghĩa phát xít trong Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại đã cho chúng ta thấy một tấm gương về chủ nghĩa anh hùng cho mọi thời đại. Đây là thế hệ của những người chiến thắng và chúng ta sẽ luôn ngưỡng mộ họ”.
Chỉ có điều, như sự mỉa mai của tạp chí The Economist, “đội quân diễu binh” của Tổng thống Putin dường như chỉ có “hiệu quả trên Quảng trường Đỏ”, nhưng tại Ukraine lại thật “thê thảm”. Và trong bối cảnh Nga dồn quân đánh Ukraine nhưng vẫn chưa có được kết quả như mong đợi, quy mô cuộc duyệt binh năm nay đã bị thu hẹp tới 1/3 do có rất ít các phương tiện và khí tài được phô trương.
Phương Tây vẫn ở bên Ukraine
Đài BBC dẫn lời Thủ tướng Đức Olaf Scholz phát biểu trên truyền hình hôm 8/5: “Putin sẽ không thắng cuộc chiến này. Ukraine sẽ vẫn hiên ngang”. Ông Olaf Scholz nói rằng Ngày Chiến thắng năm nay có ý nghĩa đặc biệt khi cả Ukraine và Nga đều từng là nạn nhân của Đức Quốc xã nhưng hiện đang giao chiến và Nga là quốc gia khởi xướng. Ông Olaf Scholz cũng cam đoan về tình đoàn kết với Ukraine trong cuộc chiến chống Moskva. Đức sẽ hỗ trợ Ukraine về nhân đạo, tài chính và quân sự. Thủ tướng Đức khẳng định sẽ không có nền hòa bình do Nga ra lệnh, nhấn mạnh thêm bình luận của Chủ tịch Quốc hội Đức Baerbel Bas đưa ra trước đó.
Các chính phủ phương Tây tiếp tục bày tỏ sự ủng hộ đối với cuộc đấu tranh của Ukraine. CUối ngày 8/5, Tổng thống Ukraine đã hội đàm trực tuyến với các nhà lãnh đạo G7, bao gồm Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Anh Boris Johnson. Sau cuộc họp, các lãnh đạo cam kết tiếp tục hỗ trợ Ukraine và quyết tâm cắt giảm sự phụ thuộc vào nguồn dầu từ Nga. Các khoản thanh toán cho nguồn năng lượng của Nga lên tới hàng triệu USD mỗi ngày giúp bơm tiền cho cuộc chiến tranh của Moskva.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau cũng gặp trực tiếp Tổng thống Zelensky sau khi có chuyến thăm bất ngờ tới thị trấn Irpin, gần Kiev – nơi bị quân Nga tàn phá thời gian đầu của cuộc tấn công. Trong một cuộc họp báo sau đó, ông Trudeau tuyên bố sẽ hỗ trợ thêm về quân sự cho Ukraine. Đệ nhất phu nhân Mỹ Jill Biden từ Slovakia đến Ukraine để gặp Đệ nhất phu nhân Ukraine là bà Olena Zelenska.
Từ nhà máy thép ở Mariupol – nơi các lực lượng Nga bao vây khu vực này trong nhiều tuần và kêu gọi những chiến binh thuộc Trung đoàn Azov của Ukraine hạ vũ khí – Trung tá Illia Samoilenko của Ukraine tuyên bố: “Đầu hàng với chúng tôi là không thể chấp nhận được vì chúng tôi không thể tặng cho kẻ thù món quà lớn như vậy… Đó là lý do tại sao chúng tôi chiến đấu một cách không sợ hãi”.
Kể từ khi Nga tấn công Ukraine hôm 24/2, Liên hợp quốc đã ghi nhận ít nhất 2345 dân thường thiệt mạng và 2919 người bị thương ở Ukraine. Hàng nghìn binh sĩ cũng được cho là đã thiệt mạng hoặc bị thương ở cả hai bên này.
Nguồn: TKNB – 12/05/2022
CSCI INDOCHINA 