Bạo lực tập trung theo lãnh thổ
Dựa vào dữ liệu do Horizon Intelligence tổng hợp, phần lớn các vụ việc liên quan đến sản xuất và buôn bán ma túy xảy ra trên lãnh thổ Ecuador đều tập trung ở 3 điểm biên giới phía Bắc Ipiales-Tulcán, thành phố Esmeraldas, đặc biệt ở khu vực cảng, và khu vực trung tâm và phía Nam Guayaquil thuộc tỉnh Guayas.
Đương nhiên, sự gia tăng nhanh chóng số lượng tội phạm và tình trạng bạo lực ở Ecuador không tách rời các vấn đề an ninh nghiêm trọng ở Mỹ Latinh. Los Choneros, một trong những tổ chức tội phạm lớn nhất ở Ecuador, được xem là mắt xích buôn bán ma túy cho những người bất đồng chính kiến thuộc Lực lượng vũ trang cách mạng Colombia (FARC). Theo InSight Crime, Los Choneros – bao gồm Los Lobos, Los Chone Killers và Los Tiquerones – phân phối cocaine do Mặt trận số 48 và Mặt trận Oliver Sinisterra của FARC cung cấp.
Các băng đảng Mexico cũng tham gia cuộc đấu tranh giành quyền kiểm soát đường dây buôn bán ma túy này. Quả thật, Esmeraldas bị bó tay trong cuộc đấu tranh giành quyền kiểm soát mạng lưới buôn bán ma túy, giữa băng đảng Sinaloa – với sự hỗ trợ của Los Choneros, Los Águilas và Los Gángsters ở Ecuador, và nguồn cocaine do Mặt trận Oliver Sinisterra cung cấp – và băng đảng Nueva generación de Jalisco (Thế hệ mới Jalisco) – với sự hỗ trợ của Los Lobos, Los Tiguerones và Los Chone Killers, và nguồn cocaine do Urias Rondón Mobile Column, một phe khác của FARC, cung cấp.
Sự gia tăng nhanh chóng của tình trạng bạo lực – sản phẩm của các cuộc đấu tranh giữa các băng nhóm tội phạm (ví dụ như trong nhà tù), tập trung chủ yếu ở các khu vực từ miền núi Nariño cho đến các thành phố cảng phía Tây Ecuador – và sự xâm nhập ngày càng sâu của quân du kích Colombia và các băng đảng Mexico phản ánh một bước ngoặt mới trong việc đánh giá thực trạng buôn bán ma túy quốc tế và chứng tỏ một trật tự mới ở khu vực Mỹ Latinh liên quan đến tình trạng buôn bán ma túy và tội phạm đang được hình thành, vì trên thực tế các băng nhóm tội phạm đang tiến tới hợp tác với nhau để chia sẻ lợi ích.
Ecuador – bước ngoặt mới trong đánh giá thực trạng buôn bán ma túy
Trật tự an ninh mới trong khu vực cho thấy sự xuất hiện các tác nhân có giá trị địa chiến lược khác nhau. Một mặt, giá trị của các tác nhân được xác định dựa trên số lượng ma túy sản xuất và khả năng hoạt động ở các vùng lãnh thổ khắc nghiệt; mặt khác, các bên tham gia có mạng lưới hỗ trợ và hậu cần phức tạp trên phạm vi toàn cầu. Trong bối cảnh mới này, Ecuador được coi là một bước ngoặt quan trọng trong hoạt động hậu cần và vận chuyển ma túy quốc tế.
Ngày 17/04, nhà chức trách Ecuador đã bắt giữ một lô hàng kỷ lục gồm 7 tấn cocaine tại cảng Guayaquil, với đích đến là cảng Antwerp (Bỉ). Đây là một trong số nhiều lô ma túy chủ yếu là cocaine, bị bắt giữ. Từ năm 2020, nhiều trường hợp tương tự đã được phát hiện ở Bulgaria, Estonia, Hy Lạp, Italy, Hà Lan và khu vực Bờ Tây nước Mỹ. Ecuador hiện được coi là trung tâm hậu cần chính của hoạt động xuất khẩu ma túy. Đặc biệt, cảng Guayaquil đã được Bộ Ngoại giao Mỹ đánh giá là trung tâm hậu cần chính cho hoạt động vận chuyển ma túy sang châu Âu và Mỹ.
Thách thức chính mà Ecuador phải đối mặt hiện nay từ tội phạm có tổ chức là việc các băng nhóm tội phạm có khả năng vượt qua các hoạt động an ninh, trong bối cảnh hợp tác khu vực dường như ngày càng rời rạc và hạn chế. Như khái niệm về hiệu ứng bong bóng cho thấy, khi áp lực từ các chiến dịch an ninh nhằm truy quét tội phạm buôn bán ma túy và tôi phạm có tổ chức tăng lên, các điểm nút mới sẽ xuất hiện nhằm giải phóng áp lực và giảm thiểu rủi ro quốc tế. Trong trường hợp của Colombia và Ecuador, tuy Colombia có mức độ lưu thông container cao hơn 2,5 lần so với Ecuador (theo dữ liệu của Ngân hàng Thế giới), nhưng nước này có cơ chế giám sát chặt chẽ hơn và có nhiều kinh nghiệm hơn trong việc phòng chống buôn bán ma túy. Đó là động cơ hợp lý thúc đẩy các băng đảng ma túy lựa chọn những con đường ít tắc nghẽn hơn và những quốc gia ít kinh nghiệm hơn trong việc phòng chống buôn bán ma túy.
Đối mặt với viễn cảnh đáng lo ngại này, các nhà lãnh đạo Mỹ Latinh cần phải biết cách phân biệt lợi ích chính trị và xã hội của họ với những đòi hỏi của bối cảnh đáng báo động về an ninh. Mặc dù vấn đề xung quanh an ninh bán cầu có thể làm nảy sinh những bất đồng về ý thức hệ, nhưng tầm quan trọng của vấn đề này sẽ đóng vai trò như một động lực lớn thúc đẩy các nước vượt qua rào cản ý thức hệ này và tập trung vào các chiến lược khả thi để củng cố mô hình an ninh toàn diện, trong đó việc cung cấp dữ liệu tình báo và đào tạo nước ngoài có ý nghĩa quyết định, và việc hợp tác trong các vấn đề thông tin và thiết lập các mô hình phối hợp thể hiện ở sự phong phú về nguồn lực, các cam kết và trên hết là tính chuyên nghiệp.
Trật tự mới ở Mỹ Latinh giống như trò chơi được mất ngang nhau trong trung hạn và dài hạn: Các quốc gia phải hợp tác, ngay cả khi các biện pháp khuyến khích dường như gợi ý điều ngược lại. Nếu không, tội phạm sẽ đạt đến độ tinh vi và thâm nhập không chỉ vào hàng ngũ cảnh sát mà cả vào lĩnh vực văn hóa và chính trị tới mức không thể bị tiêu diệt.
Nguồn: TLTKĐB – 01/08/2022
CSCI INDOCHINA 