Gửi và Nhận
Thành phần kỹ thuật cuối cùng để hiểu về Bitcoin là mối quan hệ giữa chìa khóa, địa chỉ và cách những người ngang cấp gửi và nhận BTC. Địa chỉ, dùng để nhận BTC, được tạo ra từ những con số gọi là chìa khóa bảo mật. Điều này có nghĩa bản thân việc sở hữu BTC là sở hữu một con số. Những chìa khóa bảo mật là chuỗi nhị phân gồm 256 ký tự như sau:
Những con số này có thể được lưu trữ trong các ứng dụng điện thoại thông minh gọi là ví, trong những thiết bị lưu trữ chuyên dụng được gọi là ví lưu trữ, đơn giản được viết vào một mảnh giấy, hay theo bất cứ cách nào mà bạn có thể lưu một con số. Những chìa khóa bảo mật tạo ra một địa chỉ được dùng để nhận BTC, nhưng địa chỉ không thể áp dụng kỹ thuật đảo ngược để tiết lộ chìa khóa bảo mật đằng sau nó, nhờ có công nghệ mã hóa SHA2. Địa chỉ của Bitcoin sẽ như sau:
32bp4f8zjbA8Bzm3TiAq5jav3DsU4LPSQR
Chìa khóa bảo mật là gửi và địa chỉ là nhận. BTC có thể được gửi đi trong mạng lưới sau khi khai thác mà không cần đến bộ định tuyến trung tâm để cấp quyền hay kiểm duyệt các giao dịch. Bất kỳ người ngang cấp nào trong mạng lưới với phần mềm Bitcoin đều có thể gửi, nhận và theo dõi các giao dịch, nhưng không ai có thể ngăn cản nó. Hãy nhớ rằng mọi người dùng ví điện thoại thông minh không cần đến phần Bitcoin đầy đủ để giao dịch BTC; các ví cho phép mọi người tự lưu trữ chìa khóa bảo mật BTC nhưng phụ thuộc vào các node bên thứ ba để chuyển tiếp các giao dịch lên hệ thống nếu không được dùng song song với node Bitcoin.
Mệnh giá mới
Trong lĩnh vực kỹ thuật số, phần mềm Bitcoin tạo điều kiện và dọn dẹp tất cả các giao dịch trong mệnh giá của mình. Nó hoạt động như một ngân hàng trung ương từ cái nhìn giải quyết vấn đề, nhưng thay vì tập trung, phần mềm ở mọi nơi mà node Bitcoin có thể tồn tại. Sự cải tiến của Bitcoin tạo nên một đồng tiền và cơ sở hạ tầng thanh toán hoàn toàn mới, không có ai kiểm soát. Những thanh toán kỹ thuật số đã trở nên phổ biến vào năm 2009 so với việc sử dụng rộng rãi các phương pháp thanh toán trực tuyến bằng thẻ tín dụng, PayPal, và những ứng dụng thanh toán trên điện thoại thông minh khác được sử dụng để giao dịch tiền gửi ngân hàng lớp thứ ba. Nhưng đến khi Bitcoin xuất hiện, không có ai chỉ ra cách bắt chước tiền mặt và thanh toán cuối cùng với tiền lớp thứ nhất mà không có một tổ chức trung tâm. Khi tất cả mệnh giá đồng tiền của Internet, hệ thống thanh toán và vàng kỹ thuật số đã kết hợp thành một, Bitcoin trở thành một lực lượng được xem như đã tồn tại rất lâu. Nó được cho là một bước đột phá quan trọng nhất của tiền tệ kể từ khi tiền vàng ra đời 3000 năm trước: hiếm có, có sự chắc chắn về mặt toán học, miễn phí và dễ dàng sử dụng, và miễn nhiễm với lòng tham.
Những người hoạch định chính sách trên thế giới cần phải quan tâm đến nội hàm của mệnh giá đồng tiền mới này. Hợp chủng quốc Hoa Kỳ đặc biệt tự hào về quyền tự do ngôn luận của mình và cách đối xử với công nghệ tiền tệ mới này cũng không có gì khác biệt. Bitcoin là một hình thức của ngôn luận: con người nên được phép trao đổi tin nhắn (gửi giao dịch BTC) tự do như khi họ gửi email. Bitcoin là một phần mềm số hóa, và bất kỳ cố gắng cấm hay hạn chế sử dụng Bitcoin của chính phủ cũng trở thành lệnh cấm và giới hạn đối với toán học. Hệ thống tư pháp Hoa Kỳ đã thiết lập một tiền lệ, trong đó việc sử dụng mã hóa là một yêu cầu để bảo vệ quyền tự do ngôn luận trong thế kỷ kỹ thuật số, và những ý tưởng tương tự nên được áp dụng cho Bitcoin ở mọi nơi trên thế giới khiến bản thân tự hòa vì sự tự do của công dân nước họ. Dưới đây là phán quyết năm 1999 của Tòa Phúc thẩm Hoa Kỳ khu vực 9 (Bernstein v. United States), khẳng định rừng mã hó như toán học là một cách thể hiện các ý tưởng khoa học và một hình thức phát biểu:
Các nhà mật mã học sử dụng mã nguồn để thể hiện những ý kiến khoa học theo cách tương tự như các nhà toán học sử dụng phép toán và các nhà kinh tế học sử dụng biểu đồ. Tất nhiên cả phép tính toán học và biểu đồ đã được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác với nhiều mục đích, không phải tất cả chúng đều sử dụng để biểu đạt. Nhưng các nhà toán học và kinh tế học đã ứng dụng những hình thức biểu đạt này để tạo điều kiện cho những biểu đạt chính xác và chặt chẽ về các ý kiến khoa học phức tạp. Tương tự, những ghi chép không thể tranh cãi cho thấy rằng các nhà mật mã học sử dụng mã nguồn theo cách giống như vậy. Do đó, chúng ta kết luận rằng, phần mềm mã hóa trong hình thức mã nguồn và được sử dụng bởi những người trong lĩnh vực mật mã được xem như là biểu đạt cho những mục đích của Tu chính án I.
Mua cà phê bằng Bitcoin
Quy trình thanh toán giao dịch Bitcoin là nhất quán và không xảy ra thường xuyên. Hãy cùng xem ví dụ về việc cố sử dụng BTC để mua hàng. Một người phụ nữ bước vào quán cà phê để mua một ly cà phê. Quán cà phê chấp nhận thanh toán bằng BTC và thu 15.000 sat (0.00015 BTC hay tương ứng với 5 USD) cho ly cà phê. Người phụ nữ trả tiền bằng ví Bitcoin trên điện thoại thông minh của cô ấy nhưng giao dịch không được xác minh về mặt kỹ thuật cho đến khi nó được một người dùng Bitcoin khai thác trong một khối. Liệu nhân viên quán cà phê có bắt người phụ nữ chờ 10 phút trước khi đưa ly cà phê cho cô ấy? Vì việc khai thác là một quá trình ngẫu nhiên nên sẽ thế nào nếu khối tiếp theo không được khai thác trong vòng 1 giờ đồng hồ? Quán cà phê có 2 lựa chọn. Họ có thể chấp nhận giao dịch chưa được xác nhận của người phụ nữ nhưng họ không thể tin vào số tiền họ nhận được cho đến khi khối tiếp theo được khai thác (sổ cái chung của Bitcoin vẫn chưa cập nhật giao dịch mua cà phê). Mặt khác, quán cà phê yêu cầu giao dịch phải được thêm vào blockchain của Bitcoin trước khi đưa ly cà phê cho khách. Đây là một kỳ vọng hoàn toàn không thực tế và đã dẫn đến những lời chỉ trích sai lệch của đám đông đối với Bitcoin: hệ thống quá chậm để hoạt động như một phương tiện thanh toán. Trong thực tế, những giao dịch Bitcoin lớp thứ nhất không dành cho việc mua bán tức thì; chúng được thiết kế để giữ cho toàn bộ mạng lưới người ngang cấp toàn cầu luôn thống nhất về trạng thái sổ cái của Bitcoin. Tuy nhiên, Bitcoin cuối cùng sẽ thay đổi biệt danh của mình như một hệ thống chậm chạp nhiều năm sau với sự ra đời của Lightning Network.
(còn tiếp)
TH: T.Giang – CSCI
Nguồn tham khảo: Nik Bhatia – Sự tiến hóa của tiền tệ – NXB CT 2021
CSCI INDOCHINA 