Ngày 11 tháng 11, một ngày bình thường như bao ngày tại Trung Quốc. Vì cách viết ngày tháng chỉ bao gồm những con số (11/11), giới trẻ Trung Quốc từ những năm cuối của thế kỷ trước bắt đầu gọi vui đây là Ngày lễ Độc thân, và cái ngày lễ nửa đùa nửa thật này đã trở thành một dịp để những người độc thân gặp gỡ. Năm 2009, Ngày lễ Độc thân được tái hiện thành một ngày hội mua sắm trực tuyến. Ngày nay, 11/11 đã trở thành sự kiện mua sắm lớn nhất thế giới.
Ý tưởng ban đầu, vốn được đưa ra bởi những nhân viên của Tmall, website thương mại điện tử dành cho những nhãn hàng lớn của Tập đoàn Alibaba, là biến Ngày lễ Độc thân trở thành một sự kiện mua sắm “theo chân” sự điên cuồng của ngày Thứ Sáu Đen (Black Friday) ngay sau lễ Tạ ơn hoặc đợt giảm giá nhân Ngày Chiến sĩ trận vong (Memorial Day) của Mỹ. Đội ngũ của Tmall không thể biết rằng ngày hội “ăn theo” mà họ tạo ra lại trở thành sự kiện mua sắm trong ngày lớn nhất trong lịch sử.
Ngay thời điểm nửa đêm trước Ngày lễ Độc thân, 10/11/2017, tôi đã hồi hộp chờ đợi trong phòng chỉ huy của Alibaba. Tại đây, một dãy màn hình vi tính lập lòe những bảng biểu, đường đồ thị thể hiện xu hướng nhiều chiều, cùng với các đánh giá tốc độ và khả năng đáp ứng của hệ thống mạng. Năm 2016, doanh thu bán hàng trên các sàn giao dịch của Alibaba đã đạt 120,7 tỷ NDT (tương đương khoảng 15 tỷ USD) chỉ trong một ngày, phục vụ người tiêu dùng đến từ hơn 200 quốc gia trên thế giới. Con số này đã thổi bay ngày Thứ Sáu Đen (Black Friday) và ngày Thứ Hai Trực tuyến (Cyber Monday) – trong năm 2016, mỗi sự kiện này chỉ đạt doanh thu trong ngày dưới 3,5 tỷ USD trên toàn nước Mỹ. Thử tưởng tượng xem năm 2017 chúng ta sẽ còn tiến xa đến đâu?
Những câu chuyện, sự thật, và số liệu về Alibaba (trừ khi được chú thích khác) là sản phẩm của công trình nghiên cứu nội bộ do đội ngũ của tôi thực hiện trong suốt nhiệm kỳ kéo dài hơn một thập kỷ của tôi tại công ty. Rất nhiều đánh giá và câu chuyện từ sự phát triển của sàn giao dịch thương mại điện tử chính của chúng tôi, Taobao, chưa bao giờ xuất hiện trên các ẩn phấm truyền thông Anh ngữ trước khi cuốn sách này được xuất bản.
Tại Trung Quốc, nơi mà người ta mới chỉ quen với việc tiếp cận nguồn hàng tiêu dùng dồi dào tương đối gần đây, Ngày lễ Độc thân đã trở thành một sự kiện trên phạm vi toàn quốc. Người tiêu dùng Trung Quốc thông thường sẽ dành hàng tuần trước đó để so sánh các đơn chào hàng, lên kế hoạch chi tiêu, và thêm vật phẩm vào các giỏ hàng ảo. Nhưng những khách hàng háo hức chỉ là một phần thách thức. Trong những năm đầu tiên tổ chức sự kiện giảm giá, lưu lượng truy cập ồ ạt như bão lũ đã đánh sập các máy chủ của Alibaba và các kênh thanh toán ngân hàng, cũng như khiến cho hệ thống hoàn tất giao dịch trên toàn quốc bị đình trệ. Từ năm 2012, khi khối lượng giao dịch lớn gấp ba lần đã gần như làm tê liệt hệ thống và trì hoãn việc giao hàng tới hàng tuần lễ, Alibaba và rất nhiều đối tác của họ đã kiên nhẫn làm việc để dần dần cải thiện công suất và năng suất của hệ thống hậu cần. Vào thời gian cao điểm của năm 2016, nền tảng của Alibaba đã xử lý được 175.000 đơn đặt hàng và 120.000 lệnh thanh toán trong một giây. Một năm sau đó, một chiến dịch marketing lớn được thúc đẩy và một chương trình phát sóng truyền hình trực tiếp trên khắp đất nước Trung Quốc đã mang lại một kỳ vọng lớn đối với sự kiện giảm giá. Đâu sẽ là tác động của việc tăng quảng cáo trong năm nay? Liệu công nghệ của chúng tôi có thể chống chịu được cơn bão của năm nay?
Thời điểm nửa đêm đang đến gần, và những ngón tay của người dùng trên cả nước cũng như khắp thế giới bắt đầu lướt dồn dập trên màn hình điện thoại của họ – sự kiện này chủ yếu diễn ra trên điện thoại di động tại Trung Quốc. Âm nhạc trong phòng chỉ huy to dần khi màn đếm ngược bắt đầu – năm, bốn, ba, hai, một.
Ngay lập tức, như thể có phép thuật hiện ra trước mắt tôi. Trong vòng 11 giây đồng hồ, doanh thu bán hàng đạt được trên nền tảng của chúng tôi đã đạt 100 triệu NDT (tương đương 15 triệu USD); 17 giây sau, chúng tôi đã chạm mốc 1 tỷ NDT (tương đương 150 triệu USD), với 97% số giao dịch được thực hiện trên các thiết bị di động. Người tiêu dùng chộp lấy những đơn chào hàng tốt nhất; những người chờ đợi vài giây quý giá trước khi thanh toán nhận ra rằng những sản phẩm họ đã lựa chọn trong tháng qua đã hết hàng.
Ngay sau mốc ba phút, 10 tỷ NDT tiền hàng (tương 1,5 tỷ USD) đã được giao dịch thành công. Chỉ mất vỏn vẹn một giờ đồng hồ để chúng tôi đạt được tổng doanh số bán hàng của Ngày lễ Độc thân 2014 – và Ngày lễ Độc thân năm nay vẫn còn tới 23 giờ nữa. Giai đoạn cao điểm nhất, các nền tảng công nghệ của Alibaba đã xử lý 325.000 đơn đặt hàng và 256.000 lệnh thanh toán mỗi giây.
So với ngoại tuyến, điều này tương đươgn với việc tất cả dân số của St Louis hoặc Pittsburg cùng thực hiện thanh toán chỉ trong một giây. So sánh những con số này với nhà xử lý thanh toán lớn thứ nhì thế giới, Visa – công suất công bố của Visa vào tháng 8/2017 là 65.000 lệnh thanh toán mỗi giây trên toàn thế giới, chỉ bằng một phần tư công suất của Alibaba (hình 1 – 1).
Sau 7 phút 23 giây, 100 triệu giao dịch đã được hoàn thành, xấp xỉ con số đạt được trong 24 giờ của Ngày lễ Độc thân 2012. Gian hàng chính thức của Nike trên Tmall đã lập kỷ lục doanh thu 1 tỷ NDT (tương đương 150 triệu USD) trong vòng một phút. Không để bị qua mặt, Adidas cũng nhanh chóng theo chân đối thủ cạnh tranh. Cả hai nhãn hiệu cùng vượt qua doanh số bán hàng của mình trong Ngày lễ Độc thân 2016 chỉ trong giờ đầu tiên của Ngày lễ Độc thân 2017. Vào cuối ngày, hai gian hàng đều có hơn một triệu người dùng trực tuyến mới thực hiện mua hàng. HSTYLE, một nhãn hàng thời trang trực tuyến được thành lập trên các nền tảng của Alibaba, đã chứng kiến số liệu bán hàng tăng đột biến, đạt mức 50 triệu NDT (tương đương 7,5 triệu USD) chỉ trong hơn năm phút. Tiếng rao “Chúng tôi đã hết hàng” bắt đầu vang lên tại trụ sở của những nhà bán hàng trực tuyến giao dịch trên nền tảng trên khắp cả nước.
“Vừng ơi mở ra”
Chỉ 12 phút sau nửa đêm, kiện hàng đầu tiên đã được chuyển tới cửa nhà của một khách hàng tại Thượng Hải. 3 phút sau đó, một phụ nữ ở Ninh Ba, một thành phố nằm ở bờ Đông Trung Quốc đã nhận được kiện hàng nhập khẩu đầu tiên. Ngày lễ Độc thân kết nối Trung Quốc với thế giới, cho phép người tiêu dùng mua sắm sản phẩm từ các nhãn hiệu trên khắp thế giới và mang lại cho người bán cơ hội mở rộng ra thị trường quốc tế. Rất nhiều đơn hàng thuộc nhóm có những sản phẩm quốc tế được người tiêu dùng Trung Quốc thèm muốn – gần 3 triệu con tôm Canada và 1,6 triệu con tôm cỡ lớn Argentina đã được mua trước 4 giờ sáng; hơn 5 tấn sữa bột và 1 tỷ chiếc bỉm phân hủy đã được đặt mua trước 9 giờ. Cơn bão mua sắm tiếp tục suốt cả ngày. Chỉ sau một giờ chiều, doanh thu bán hàng đã vượt tổng doanh thu của Ngày lễ Độc thân 2016.
Trong suốt cả ngày, “mạch nước nóng” thương mại điện tử này đã xuất kho 812 triệu kiện hàng đến và đi từ khắp nơi tại Trung Quốc và trên thế giới. Thử dùng một phép so sánh về không gian: nếu bạn xếp các kiện hàng cạnh nhau, chúng sẽ đủ quấn quanh Trái Đất tới 1200 vòng. Bạn cũng sẽ cần tới hơn 8 nghìn chiếc Boeing 747s để vận chuyển chúng. Tổng cộng, tất cả các kiện hàng phải di chuyển hơn 390 tỷ dặm, tương đương hơn 40 lần tổng quãng đường đi từ Trái Đất đến sao Diêm Vương và quay trở lại. Trên thực tế, công việc giao nhận cho từng ấy kiện hàng có thể tạo nên “cuộc di cư” của hàng tiêu dùng lớn nhất từ trước đến nay.
(còn tiếp)
TH: T.Giang – CSCI
Nguồn tham khảo: Ming Zeng – Alibaba và chiến lược kinh doanh thông minh trong thời đại 4.0 – NXB CT 2019.
CSCI INDOCHINA 